Wiadomości
Co przyniesie nam Krajowy Plan Odbudowy?
22 lipca 2022
Komisja Europejska zaakceptowała polski Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), zawierający konieczne do przeprowadzenia 48 reform i przewidywane do realizacji 54 inwestycje.
KOMPONENTY KPO
Wynegocjowane w Brukseli środki bezzwrotne w wysokości 106,9 mld zł i ponad 51,6 mld zł z zaciąganych na preferencyjnych warunkach pożyczek zostaną zainwestowane w sposób określony w KPO. KPO koncentruje się na następujących blokach:
A. odporność i konkurencyjność gospodarki (20 mld zł dotacji i 1,1 mld zł pożyczek); planowane główne efekty realizacji tego komponentu: nowe inwestycje – 4,2 ha terenów inwestycyjnych, wsparcie firm i pracowników – wyższe zarobki, nowe miejsca pracy, 47,5 tys. miejsc w żłobkach i klubach dziecięcych, nowe produkty i usługi, reforma
prawa gospodarczego – likwidacja barier prawnych oraz ułatwienia dla firm, innowacje i nowoczesne
technologie;
B. zielona energia i zmniejszenie energochłonności (25,5 mld zł dotacji i 36,7 mld zł pożyczek); w działaniach tych mieści się: szybsza wymiana starych pieców na ekologiczne – wymiana 791,2 nieefektywnych źródeł służących do ogrzewania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody użytkowej w budynkach jednorodzinnych; termomodernizacja
budynków mieszkalnych i 332 budynków placówek oświatowych, zakup i instalacja paneli fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych, budowa morskich farm wiatrowych o mocy 1500 MW na Bałtyku, nowe energooszczędne mieszkania, 33,9 tys. nowych przyłączy w zakresie infrastruktury wodociągowej, modernizacja lub budowa 320 km sieci elektroenergetycznej, 2,5 mln hektarów gruntów rolnych i leśnych, które skorzystają z ulepszonej retencji wody;
C. transformacja cyfrowa (12,5 mld zł dotacji i 9,4 mld zł pożyczek); planowane główne efekty inwestycji: szerokopasmowy Internet w całej Polsce – 931 tys. gospodarstw domowych z dostępem do szybkiego Internetu, sale informatyczne i przenośne komputery z niezbędnym oprogramowaniem dostarczone do szkół do użytku nauczycieli i uczniów, 380 tys. osób przeszkolonych w zakresie kompetencji cyfrowych, 65 nowych e-usług publicznych, 4,2 tys.
stacji bazowych wdrożonych na obszarach wiejskich z 5G;
D. efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia (18,3 mld zł dotacji i 1,23 mld zł pożyczek); planowane główne efekty inwestycji: nowy sprzęt dla 300 szpitali, modernizacja placówek medycznych – w 280 szpitalach wykonane zostaną prace polegające na poprawie stanu ich infrastruktury, a także remont, modernizacja lub doposażenie w 212 obiektach dydaktycznych z zakresu nauk medycznych, finansowe wsparcie dla 80 projektów badawczych, liczniejszy personel medyczny – wsparcie finansowe lub mentorskie dla 25,4 tys. studentów z zakresu nauk medycznych, większa dostępność do usług medycznych oraz rozwój przemysłu farmaceutycznego w Polsce;
E. zielona, inteligentna mobilność (30,6 mld zł dotacji i 3,1 mld zł pożyczek); planowane główne efekty inwestycji: zakup 1 738 elektrycznych i wodorowych autobusów dla transportu miejskiego i pozamiejskiego, więcej nowoczesnych pociągów, remonty 478 km linii kolejowych, budowa 90 km obwodnic, zakup 110 tramwajów, modernizacja 305 miejsc niebezpiecznych (czarnych punktów) na drogach;
F. poprawa jakości instytucji i warunków realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności; wskazane w tym komponencie reformy przyczynią się do: poprawy jakości stanowienia prawa poprzez wzmocnienie konsultacji z partnerami społecznymi w procesie stanowienia prawa, zwiększenie wykorzystania ocen skutków regulacji i ograniczenie stosowania przyspieszonej procedury w procesie stanowienia prawa, włączenia partnerów społecznych, gospodarczych oraz organizacji pozarządowych we wdrażanie reform i inwestycji KPO w ramach Komitetu Monitorującego, a także przygotowania krajowego systemu informatycznego, współpracującego z systemem Arachne KE do realizacji skutecznych działań kontrolnych i audytowych.
KPO realizuje zalecenia Rady UE dla Polski z 2019 i 2020 r. Szczególnie nacisk został położony na zalecenia dotyczące konieczności transformacji ekologicznej i cyfrowej. Na projekty realizujące cele klimatyczne trafi 42,7% środków KPO, na przedsięwzięcia z obszaru transformacji cyfrowej – 20,85%.
KAMIENIE MILOWE
Warunki, na jakie zgodził się rząd w ramach KPO, to zgoda na ingerencję UE w polskie sprawy na wielu płaszczyznach. Płatności dla Polski będą przekazywane dopiero po wykazaniu, że zaplanowane w danym półroczu
kamienie milowe i wskaźniki zostały zrealizowane i że uzgodniony z KE zakres zmian wszedł w życie. KPO
zawiera 48 reform i 116 kamieni milowych, w tym np.:
» od 2024 r. obowiązywanie opłaty rejestracyjnej od pojazdów emitujących spaliny;
» w 2026 r. wejście w życie podatku od własności pojazdów emitujących spaliny;
» zwiększenie środków dotyczących przyspieszonej amortyzacji pojazdów elektrycznych;
» od 2023 r. ustanowienie obszaru poboru opłat na nowych drogach: autostradach i drogach ekspresowych;
» od 2024 r. wejście w życie aktu prawnego wprowadzającego obowiązek stref niskiej emisji dla najbardziej zanieczyszczonych miast. Do stref będą mogły wjeżdżać wyłącznie „niskoemisyjne” samochody osobowe;
» zmiana miksu energetycznego w kierunku technologii niskoemisyjnych, poprzez wspieranie wprowadzania odnawialnych źródeł energii oraz zwiększenie wykorzystania alternatywnych źródeł energii, takich jak wodór i biogaz (ani słowa o elektrowni atomowej);
» w 2025 r. obowiązek zakupu wyłącznie autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców;
» efektywne podwyższenie wieku emerytalnego;
» wszystkie umowy cywilnoprawne o pracę będą podlegały składkom na ubezpieczenia społeczne (z wyjątkiem umów zlecenia zawieranych z uczniami szkół średnich i studentami do 26 r.ż.);
» w 2022 r. wprowadzenie do Kodeksu pracy na stałe pracy zdalnej i elastycznych form organizacji czasu pracy;
» sieć koordynatorów cyfrowych, którzy będą wspierać każdą gminę w organizacji procesu cyfryzacji;
» od 2024 r. obowiązkowe e-faktury;
» do końca drugiego kwartału 2022 r. reforma wymiaru sprawiedliwości według wytycznych UE.
KOMPONENTY KPO
Wynegocjowane w Brukseli środki bezzwrotne w wysokości 106,9 mld zł i ponad 51,6 mld zł z zaciąganych na preferencyjnych warunkach pożyczek zostaną zainwestowane w sposób określony w KPO. KPO koncentruje się na następujących blokach:
A. odporność i konkurencyjność gospodarki (20 mld zł dotacji i 1,1 mld zł pożyczek); planowane główne efekty realizacji tego komponentu: nowe inwestycje – 4,2 ha terenów inwestycyjnych, wsparcie firm i pracowników – wyższe zarobki, nowe miejsca pracy, 47,5 tys. miejsc w żłobkach i klubach dziecięcych, nowe produkty i usługi, reforma
prawa gospodarczego – likwidacja barier prawnych oraz ułatwienia dla firm, innowacje i nowoczesne
technologie;
B. zielona energia i zmniejszenie energochłonności (25,5 mld zł dotacji i 36,7 mld zł pożyczek); w działaniach tych mieści się: szybsza wymiana starych pieców na ekologiczne – wymiana 791,2 nieefektywnych źródeł służących do ogrzewania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody użytkowej w budynkach jednorodzinnych; termomodernizacja
budynków mieszkalnych i 332 budynków placówek oświatowych, zakup i instalacja paneli fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych, budowa morskich farm wiatrowych o mocy 1500 MW na Bałtyku, nowe energooszczędne mieszkania, 33,9 tys. nowych przyłączy w zakresie infrastruktury wodociągowej, modernizacja lub budowa 320 km sieci elektroenergetycznej, 2,5 mln hektarów gruntów rolnych i leśnych, które skorzystają z ulepszonej retencji wody;
C. transformacja cyfrowa (12,5 mld zł dotacji i 9,4 mld zł pożyczek); planowane główne efekty inwestycji: szerokopasmowy Internet w całej Polsce – 931 tys. gospodarstw domowych z dostępem do szybkiego Internetu, sale informatyczne i przenośne komputery z niezbędnym oprogramowaniem dostarczone do szkół do użytku nauczycieli i uczniów, 380 tys. osób przeszkolonych w zakresie kompetencji cyfrowych, 65 nowych e-usług publicznych, 4,2 tys.
stacji bazowych wdrożonych na obszarach wiejskich z 5G;
D. efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia (18,3 mld zł dotacji i 1,23 mld zł pożyczek); planowane główne efekty inwestycji: nowy sprzęt dla 300 szpitali, modernizacja placówek medycznych – w 280 szpitalach wykonane zostaną prace polegające na poprawie stanu ich infrastruktury, a także remont, modernizacja lub doposażenie w 212 obiektach dydaktycznych z zakresu nauk medycznych, finansowe wsparcie dla 80 projektów badawczych, liczniejszy personel medyczny – wsparcie finansowe lub mentorskie dla 25,4 tys. studentów z zakresu nauk medycznych, większa dostępność do usług medycznych oraz rozwój przemysłu farmaceutycznego w Polsce;
E. zielona, inteligentna mobilność (30,6 mld zł dotacji i 3,1 mld zł pożyczek); planowane główne efekty inwestycji: zakup 1 738 elektrycznych i wodorowych autobusów dla transportu miejskiego i pozamiejskiego, więcej nowoczesnych pociągów, remonty 478 km linii kolejowych, budowa 90 km obwodnic, zakup 110 tramwajów, modernizacja 305 miejsc niebezpiecznych (czarnych punktów) na drogach;
F. poprawa jakości instytucji i warunków realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności; wskazane w tym komponencie reformy przyczynią się do: poprawy jakości stanowienia prawa poprzez wzmocnienie konsultacji z partnerami społecznymi w procesie stanowienia prawa, zwiększenie wykorzystania ocen skutków regulacji i ograniczenie stosowania przyspieszonej procedury w procesie stanowienia prawa, włączenia partnerów społecznych, gospodarczych oraz organizacji pozarządowych we wdrażanie reform i inwestycji KPO w ramach Komitetu Monitorującego, a także przygotowania krajowego systemu informatycznego, współpracującego z systemem Arachne KE do realizacji skutecznych działań kontrolnych i audytowych.
KPO realizuje zalecenia Rady UE dla Polski z 2019 i 2020 r. Szczególnie nacisk został położony na zalecenia dotyczące konieczności transformacji ekologicznej i cyfrowej. Na projekty realizujące cele klimatyczne trafi 42,7% środków KPO, na przedsięwzięcia z obszaru transformacji cyfrowej – 20,85%.
KAMIENIE MILOWE
Warunki, na jakie zgodził się rząd w ramach KPO, to zgoda na ingerencję UE w polskie sprawy na wielu płaszczyznach. Płatności dla Polski będą przekazywane dopiero po wykazaniu, że zaplanowane w danym półroczu
kamienie milowe i wskaźniki zostały zrealizowane i że uzgodniony z KE zakres zmian wszedł w życie. KPO
zawiera 48 reform i 116 kamieni milowych, w tym np.:
» od 2024 r. obowiązywanie opłaty rejestracyjnej od pojazdów emitujących spaliny;
» w 2026 r. wejście w życie podatku od własności pojazdów emitujących spaliny;
» zwiększenie środków dotyczących przyspieszonej amortyzacji pojazdów elektrycznych;
» od 2023 r. ustanowienie obszaru poboru opłat na nowych drogach: autostradach i drogach ekspresowych;
» od 2024 r. wejście w życie aktu prawnego wprowadzającego obowiązek stref niskiej emisji dla najbardziej zanieczyszczonych miast. Do stref będą mogły wjeżdżać wyłącznie „niskoemisyjne” samochody osobowe;
» zmiana miksu energetycznego w kierunku technologii niskoemisyjnych, poprzez wspieranie wprowadzania odnawialnych źródeł energii oraz zwiększenie wykorzystania alternatywnych źródeł energii, takich jak wodór i biogaz (ani słowa o elektrowni atomowej);
» w 2025 r. obowiązek zakupu wyłącznie autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców;
» efektywne podwyższenie wieku emerytalnego;
» wszystkie umowy cywilnoprawne o pracę będą podlegały składkom na ubezpieczenia społeczne (z wyjątkiem umów zlecenia zawieranych z uczniami szkół średnich i studentami do 26 r.ż.);
» w 2022 r. wprowadzenie do Kodeksu pracy na stałe pracy zdalnej i elastycznych form organizacji czasu pracy;
» sieć koordynatorów cyfrowych, którzy będą wspierać każdą gminę w organizacji procesu cyfryzacji;
» od 2024 r. obowiązkowe e-faktury;
» do końca drugiego kwartału 2022 r. reforma wymiaru sprawiedliwości według wytycznych UE.
