Wiadomości
Opodatkowanie PCC umowy pożyczki
08 listopada 2021
Obowiązek podatkowy wynikający z umowy pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę jako podatniku podatku od
czynności cywilnoprawnych (PCC).
czynności cywilnoprawnych (PCC).
Przedmiotem opodatkowania PCC są m.in.:
» umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
» zmiany umów pożyczki, jeśli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania PCC;
» orzeczenia sądów, w tym też polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak umowa pożyczki (zmiana umowy pożyczki).Dla opodatkowania PCC w Polsce muszą być spełnione łącznie 2 warunki: miejsce zamieszkania nabywcy – Rzeczpospolita Polska oraz miejsce zawarcia umowy pożyczki – Rzeczpospolita Polska.
Opodatkowaniu podatkiem PCC nie podlegają:
» umowy pożyczki w sprawach:
• alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
• ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,
• wyboru Prezydenta RP, wyboru do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,
• powszechnego obowiązku obrony,
• zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za pracę,
• nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
• podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych,
• podlegających przepisom o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych,
• podlegających przepisom o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
» umowy pożyczki:
a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności. Podmiotowo zwolnieniem od podatku PCC są objęte np. organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonają czynności cywilnoprawnych wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zwolnieniem przedmiotowym objęte są pożyczki:
» udzielane przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,udzielone w formie pieniężnej na podstawie umowy między osobami z I grupy podatkowej (tj. małżonka, zstępnych – dzieci, wnuki, prawnuki itd., wstępnych – rodziców, dziadków, pradziadków itd., pasierba, rodzeństwo, ojczyma, macochę) w wysokości przekraczającej obecnie kwotę 9.637 zł pod następującymi warunkami:
• złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
• udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na jego rachunek płatniczy albo na jego inny rachunek w banku lub w prowadzonym przez SKOK lub przekazem pocztowym.
» na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby, wymienione powyżej do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5.000 zł od jednego podmiotu i 25.000 zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych począwszy od 1 stycznia 2009 r.
» udzielane z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, SKOK, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
» udzielane z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
» udzielane przez wspólnika (akcjonariusza ) spółce kapitałowej.
1. podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki albo jej zmiany, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony;
2. biorący pożyczkę w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami z kręgu najbliższej rodziny (z I grupy podatkowej) w przypadku, gdy powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo- kredytową lub przekazem pocztowym – stawka podatku wynosi 20%. Podstawę opodatkowania z tytułu zawarcia umowy pożyczki stanowi kwota (jeśli przedmiotem pożyczki są pieniądze) lub wartość pożyczki (gdy przedmiotem pożyczki są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku), a w razie zawarcia umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy – kwotakażdorazowej wypłaty środków pieniężnych.Obowiązek podatkowy z tytułu umowy pożyczki powstaje z chwilą:
» dokonania czynności cywilnoprawnej – zawarcia umowy, zmiany umowy, jeżeli powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych;
» każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych
nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy;
» uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody,
» powołania się przez podatnika na fakt zawarcia umowy pożyczki – jeśli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie PCC w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym na fakt dokonania tej czynności. Podatnik powinien rozliczyć się z PCC w ciągu 14 dni,
chyba że podatek pobrał notariusz. Co do zasady z tytułu zawartej umowy pożyczki stawka podatku wynosi 2%.
Jednak w sytuacji, gdy przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej,
postępowania podatkowego lub kontroli celno- -skarbowej:
» umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
» zmiany umów pożyczki, jeśli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania PCC;
» orzeczenia sądów, w tym też polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak umowa pożyczki (zmiana umowy pożyczki).Dla opodatkowania PCC w Polsce muszą być spełnione łącznie 2 warunki: miejsce zamieszkania nabywcy – Rzeczpospolita Polska oraz miejsce zawarcia umowy pożyczki – Rzeczpospolita Polska.
Opodatkowaniu podatkiem PCC nie podlegają:
» umowy pożyczki w sprawach:
• alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
• ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,
• wyboru Prezydenta RP, wyboru do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,
• powszechnego obowiązku obrony,
• zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za pracę,
• nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
• podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych,
• podlegających przepisom o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych,
• podlegających przepisom o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
» umowy pożyczki:
a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności. Podmiotowo zwolnieniem od podatku PCC są objęte np. organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonają czynności cywilnoprawnych wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zwolnieniem przedmiotowym objęte są pożyczki:
» udzielane przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,udzielone w formie pieniężnej na podstawie umowy między osobami z I grupy podatkowej (tj. małżonka, zstępnych – dzieci, wnuki, prawnuki itd., wstępnych – rodziców, dziadków, pradziadków itd., pasierba, rodzeństwo, ojczyma, macochę) w wysokości przekraczającej obecnie kwotę 9.637 zł pod następującymi warunkami:
• złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
• udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na jego rachunek płatniczy albo na jego inny rachunek w banku lub w prowadzonym przez SKOK lub przekazem pocztowym.
» na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby, wymienione powyżej do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5.000 zł od jednego podmiotu i 25.000 zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych począwszy od 1 stycznia 2009 r.
» udzielane z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, SKOK, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
» udzielane z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
» udzielane przez wspólnika (akcjonariusza ) spółce kapitałowej.
1. podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki albo jej zmiany, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony;
2. biorący pożyczkę w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami z kręgu najbliższej rodziny (z I grupy podatkowej) w przypadku, gdy powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo- kredytową lub przekazem pocztowym – stawka podatku wynosi 20%. Podstawę opodatkowania z tytułu zawarcia umowy pożyczki stanowi kwota (jeśli przedmiotem pożyczki są pieniądze) lub wartość pożyczki (gdy przedmiotem pożyczki są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku), a w razie zawarcia umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy – kwotakażdorazowej wypłaty środków pieniężnych.Obowiązek podatkowy z tytułu umowy pożyczki powstaje z chwilą:
» dokonania czynności cywilnoprawnej – zawarcia umowy, zmiany umowy, jeżeli powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych;
» każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych
nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy;
» uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody,
» powołania się przez podatnika na fakt zawarcia umowy pożyczki – jeśli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie PCC w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym na fakt dokonania tej czynności. Podatnik powinien rozliczyć się z PCC w ciągu 14 dni,
chyba że podatek pobrał notariusz. Co do zasady z tytułu zawartej umowy pożyczki stawka podatku wynosi 2%.
Jednak w sytuacji, gdy przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej,
postępowania podatkowego lub kontroli celno- -skarbowej:
