Wiadomości
Zasady przyznawania prawa do wypłaty świadczeń z FUS
17 grudnia 2019
25 września 2019 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał skargę konstytucyjną
dotyczącą terminu początkowego wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy (sygn. SK 31/16).
Trybunał orzekł, że art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych w zakresie, w jakim – w sytuacji,
gdy wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności
do pracy został złożony przez ubezpieczonego
w następstwie odmowy przyznania mu innego
świadczenia, związanego z czasową niesprawnością
organizmu, ze względu na ustaloną niezdolność do
pracy uprawniającą do przyznania renty w trybie art.
57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych – termin początkowy wypłaty
renty z tytułu niezdolności do pracy określa na
miesiąc, w którym złożono wniosek o jej przyznanie,
a nie na miesiąc, w którym złożono wniosek o przyznanie
innego świadczenia, jest niezgodny z art. 67
ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji RP.
W ocenie TK – na tle art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-
rentowej – ograniczenie prawa do zabezpieczenia
społecznego w postaci terminu początkowego
wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy jest
nieproporcjonalnie duże w stosunku do osiąganych
efektów. W rzeczywistości bowiem ubezpieczony
niezdolny do pracy zostaje całkowicie pozbawiony
świadczeń z ubezpieczenia społecznego za
pewien okres (w okolicznościach rozpatrywanej
sprawy: od dnia złożenia wniosku
o świadczenie rehabilitacyjne – w 2011 r. –
do dnia uprawomocnienia się
orzeczenia sądu ubezpieczeń
społecznych o przyznaniu renty
z tytułu niezdolności do
pracy – w 2016 r.).
W związku z powyższym Trybunał stwierdził, że uregulowanie
art. 129 ust. 1 ww. ustawy nie czyni zadość
także postulatowi proporcjonalności i w tym zakresie
jest sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej
oraz zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa
i stanowionego przez nie prawa, wynikającymi z art. 2
Konstytucji.
TK podkreślił, że jego wyrok nie podważa ogólnego
mechanizmu – przyjętego przez ustawodawcę
w 1998 r. – przyznawania świadczeń z FUS na wniosek
ubezpieczonego od miesiąca, w którym został złożony
stosowny wniosek. Niemniej jednak w niektórych
sytuacjach – jak w przypadku skarżącego – regulacja
taka może okazać się krzywdząca dla jednostki.
Skutkiem wyroku TK nie jest utrata mocy obowiązującej
art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej,
a tylko wyeliminowanie zakresu tego przepisu, który
został wskazany w sentencji orzeczenia Trybunału jako
niekonstytucyjny. Tym samym Zakład Ubezpieczeń
Społecznych – przy określaniu terminu początkowego
wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy – obowiązany
będzie przyjąć miesiąc, w którym ubezpieczony
złożył wniosek o przyznanie innego świadczenia,
a został on załatwiony odmownie z uwagi na
t w i e rsdzoną u ubezpieczonego niezdolność
do pracy, kwalifikującą do
przyznania mu renty na zasadzie
art. 57 ust. 1 ustawy emerytalno-
rentowej.
dotyczącą terminu początkowego wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy (sygn. SK 31/16).
Trybunał orzekł, że art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych w zakresie, w jakim – w sytuacji,
gdy wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności
do pracy został złożony przez ubezpieczonego
w następstwie odmowy przyznania mu innego
świadczenia, związanego z czasową niesprawnością
organizmu, ze względu na ustaloną niezdolność do
pracy uprawniającą do przyznania renty w trybie art.
57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych – termin początkowy wypłaty
renty z tytułu niezdolności do pracy określa na
miesiąc, w którym złożono wniosek o jej przyznanie,
a nie na miesiąc, w którym złożono wniosek o przyznanie
innego świadczenia, jest niezgodny z art. 67
ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji RP.
W ocenie TK – na tle art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-
rentowej – ograniczenie prawa do zabezpieczenia
społecznego w postaci terminu początkowego
wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy jest
nieproporcjonalnie duże w stosunku do osiąganych
efektów. W rzeczywistości bowiem ubezpieczony
niezdolny do pracy zostaje całkowicie pozbawiony
świadczeń z ubezpieczenia społecznego za
pewien okres (w okolicznościach rozpatrywanej
sprawy: od dnia złożenia wniosku
o świadczenie rehabilitacyjne – w 2011 r. –
do dnia uprawomocnienia się
orzeczenia sądu ubezpieczeń
społecznych o przyznaniu renty
z tytułu niezdolności do
pracy – w 2016 r.).
W związku z powyższym Trybunał stwierdził, że uregulowanie
art. 129 ust. 1 ww. ustawy nie czyni zadość
także postulatowi proporcjonalności i w tym zakresie
jest sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej
oraz zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa
i stanowionego przez nie prawa, wynikającymi z art. 2
Konstytucji.
TK podkreślił, że jego wyrok nie podważa ogólnego
mechanizmu – przyjętego przez ustawodawcę
w 1998 r. – przyznawania świadczeń z FUS na wniosek
ubezpieczonego od miesiąca, w którym został złożony
stosowny wniosek. Niemniej jednak w niektórych
sytuacjach – jak w przypadku skarżącego – regulacja
taka może okazać się krzywdząca dla jednostki.
Skutkiem wyroku TK nie jest utrata mocy obowiązującej
art. 129 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej,
a tylko wyeliminowanie zakresu tego przepisu, który
został wskazany w sentencji orzeczenia Trybunału jako
niekonstytucyjny. Tym samym Zakład Ubezpieczeń
Społecznych – przy określaniu terminu początkowego
wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy – obowiązany
będzie przyjąć miesiąc, w którym ubezpieczony
złożył wniosek o przyznanie innego świadczenia,
a został on załatwiony odmownie z uwagi na
t w i e rsdzoną u ubezpieczonego niezdolność
do pracy, kwalifikującą do
przyznania mu renty na zasadzie
art. 57 ust. 1 ustawy emerytalno-
rentowej.
