Wiadomości
Kto dostanie świadczenie wspierające?
18 stycznia 2024
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym wprowadza od 1 stycznia 2024 r. do systemu prawnego nowe świadczenie - kierowane bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, w celu częściowego pokrycia wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tej osoby.
Ma je przyznawać i wypłacać ZUS. Żeby osoba z niepełnosprawnością mogła otrzymać to świadczenie, powinna
najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu
poziomu potrzeby wsparcia. Świadczenie wspierające będą mogły otrzymać osoby, które:
» ukończyły 18 lat,
» są obywatelami Polski albo Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywają legalnie w Polsce i mają dostęp do rynku pracy,
» mieszkają w Polsce,
» otrzymały decyzję WZON, w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na uprawniającym poziomie punktów.
To, kiedy będzie można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS, będzie zależeć od liczby punktów w decyzji WZON oraz od tego, czy opiekunowi osoby z niepełnosprawnością przysługuje inne świadczenie. Harmonogram, zgodnie z którym świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnością, wygląda następująco:
» osoby, które mają od 87 do 100 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
» osoby, które mają od 78 do 86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
» osoby, które mają od 70 do 77 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.
Osoba wymagająca opieki: na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia
pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna, bądź na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024 r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych – może otrzymać świadczenie wspierające od 1 stycznia 2024 r. także, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87 punktów w skali potrzeby
wsparcia.
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220% aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona
1588,44 zł) - w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:
» 95–100 pkt – 220% renty socjalnej,
» 90–94 pkt – 180% enty socjalnej,
» 85–89 pkt – 120% renty socjalnej,
» 80–84 pkt – 80% renty socjalnej,
» 75–79 pkt – 60% renty socjalnej,
» 70–74 pkt – 40% renty socjalnej.
Osoba z niepełnosprawnością, która chce otrzymać świadczenie wspierające, musi złożyć do WZON wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Musi przy tym mieć status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie:
» orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu – wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
» orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS,
» orzeczenia o inwalidztwie – wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
Wniosek można złożyć wyłącznie drogą elektroniczną - poprzez: Platformę Usług Elektronicznych ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną. Jeśli osoba z niepełnosprawnością złoży wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ale nie ma profilu na PUE ZUS, wtedy ZUS założy jej taki profil automatycznie, na podstawie danych z wniosku. Wniosek do ZUS może też zostać złożony przez pełnomocnika.
Wnioski o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia można składać do WZON od 1 stycznia 2024 r.
Po otrzymaniu decyzji WZON osoba z niepełnosprawnością będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia. WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat. Gdy osoba z niepełnosprawnością otrzyma decyzję WZON i nie odwoła się od niej, będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie dane, które się
w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności
(EKSMOoN). ZUS będzie wypłacał świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Będzie je otrzymywać łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500+ dla osób niesamodzielnych. Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.
Ww. ustawa modyfikuje też warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Po zmianach świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicom lub innym osobom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi w wieku do ukończenia 18 r. życia, bez jakiegokolwiek ograniczeń w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Ponadto pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie ma wpływu na jego prawo do
świadczenia pielęgnacyjnego. O świadczenie pielęgnacyjne mogą się też ubiegać wszystkie rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinne domy dziecka oraz dyrektorzy placówek pieczy zastępczej.
Ważną zmianą jest także, że jeśli rodzic/opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnościami, świadczenie pielęgnacyjne będzie podwyższane o 100% na drugie i każde kolejne dziecko z niepełnosprawnościami.
Wprowadzono także pełną i bardzo szeroką ochronę praw nabytych opiekunów osób z niepełnosprawnościami, które nabyły bądź nabędą na starych, obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. zasadach, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. Osoby te, jeśli taka będzie ich wola, będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami, także w przypadku uzyskania kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego.
Ma je przyznawać i wypłacać ZUS. Żeby osoba z niepełnosprawnością mogła otrzymać to świadczenie, powinna
najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu
poziomu potrzeby wsparcia. Świadczenie wspierające będą mogły otrzymać osoby, które:
» ukończyły 18 lat,
» są obywatelami Polski albo Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywają legalnie w Polsce i mają dostęp do rynku pracy,
» mieszkają w Polsce,
» otrzymały decyzję WZON, w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na uprawniającym poziomie punktów.
To, kiedy będzie można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS, będzie zależeć od liczby punktów w decyzji WZON oraz od tego, czy opiekunowi osoby z niepełnosprawnością przysługuje inne świadczenie. Harmonogram, zgodnie z którym świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnością, wygląda następująco:
» osoby, które mają od 87 do 100 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
» osoby, które mają od 78 do 86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
» osoby, które mają od 70 do 77 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.
Osoba wymagająca opieki: na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia
pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna, bądź na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowego, obowiązującego od 1 stycznia 2024 r. brzmienia ustawy o świadczeniach rodzinnych – może otrzymać świadczenie wspierające od 1 stycznia 2024 r. także, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie niższym niż 87 punktów w skali potrzeby
wsparcia.
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220% aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona
1588,44 zł) - w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:
» 95–100 pkt – 220% renty socjalnej,
» 90–94 pkt – 180% enty socjalnej,
» 85–89 pkt – 120% renty socjalnej,
» 80–84 pkt – 80% renty socjalnej,
» 75–79 pkt – 60% renty socjalnej,
» 70–74 pkt – 40% renty socjalnej.
Osoba z niepełnosprawnością, która chce otrzymać świadczenie wspierające, musi złożyć do WZON wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Musi przy tym mieć status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie:
» orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu – wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
» orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS,
» orzeczenia o inwalidztwie – wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
Wniosek można złożyć wyłącznie drogą elektroniczną - poprzez: Platformę Usług Elektronicznych ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną. Jeśli osoba z niepełnosprawnością złoży wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ale nie ma profilu na PUE ZUS, wtedy ZUS założy jej taki profil automatycznie, na podstawie danych z wniosku. Wniosek do ZUS może też zostać złożony przez pełnomocnika.
Wnioski o wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia można składać do WZON od 1 stycznia 2024 r.
Po otrzymaniu decyzji WZON osoba z niepełnosprawnością będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o wypłatę świadczenia. WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat. Gdy osoba z niepełnosprawnością otrzyma decyzję WZON i nie odwoła się od niej, będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie dane, które się
w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności
(EKSMOoN). ZUS będzie wypłacał świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Będzie je otrzymywać łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500+ dla osób niesamodzielnych. Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.
Ww. ustawa modyfikuje też warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Po zmianach świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicom lub innym osobom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi w wieku do ukończenia 18 r. życia, bez jakiegokolwiek ograniczeń w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Ponadto pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie ma wpływu na jego prawo do
świadczenia pielęgnacyjnego. O świadczenie pielęgnacyjne mogą się też ubiegać wszystkie rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinne domy dziecka oraz dyrektorzy placówek pieczy zastępczej.
Ważną zmianą jest także, że jeśli rodzic/opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnościami, świadczenie pielęgnacyjne będzie podwyższane o 100% na drugie i każde kolejne dziecko z niepełnosprawnościami.
Wprowadzono także pełną i bardzo szeroką ochronę praw nabytych opiekunów osób z niepełnosprawnościami, które nabyły bądź nabędą na starych, obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. zasadach, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. Osoby te, jeśli taka będzie ich wola, będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami, także w przypadku uzyskania kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego.
