Wiadomości
Praca w zimie
21 lutego 2024
Z uwagi na panujące niskie temperatury warto przypomnieć o obowiązujących przepisach regulujących pracę w takich warunkach.
W przypadku niskich temperatur pracodawca powinien organizować pracę tak, by ograniczyć narażenie na zimno (np.
zastosować skrócony czas pracy czy rotację na stanowiskach pracy), wprowadzić dodatkowe przerwy, aby umożliwić pracownikom ogrzanie się. Skracanie norm czasu pracy i wprowadzanie dodatkowych przerw nie może powodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikom. Pracodawca powinien też dokonać oceny ryzyka zawodowego i zapewnić przeszkolenie pracowników w zakresie oznak chorób wyziębienia oraz udzielania pierwszej pomocy, a także monitorować pracowników pod kątem objawów choroby. Szczególna ochrona prawna obejmuje kobiety i młodocianych.
Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, stwarzają bezpośrednie zagrożenie
dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym
osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
TEMPERATURA W POMIESZCZENIACH PRACY
W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (do metod
pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą jednak niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają (np. praca w chłodniach). Zgodnie z rozporządzeniem MPiPS z 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom temperaturę w pomieszczeniach pracy wynoszącą minimum:
» 14º C – w pomieszczeniach, gdzie wykonywana jest praca fizyczna;
» 18º C – w pomieszczeniach, gdzie pracownicy wykonują lekką pracę fizyczną lub pracę biurową.
W każdym pomieszczeniu pracy, w którym nie można utrzymać ww. temperatury zgodnej z przepisami, należy zapewnić lokalne ogrzewanie (np. stosowanie grzejników).
Obowiązkiem pracodawcy jest też zabezpieczenie pomieszczeń pracy przed niekontrolowanym odpływem ciepła oraz przed napływem zimnego powietrza z zewnątrz. Gdy pomieszczenie pracy jest ogrzewane przez systemy klimatyzacji, należy pamiętać, iż doprowadzane tymi systemami powietrze musi być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Klimatyzacja bądź wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.
PRACA NA OTWARTEJ PRZESTRZENI
Obowiązkiem pracodawcy jest takie zorganizowanie stanowisk pracy znajdujących się poza pomieszczeniami, żeby
pracownicy byli chronieni przed warunkami atmosferycznymi, w tym opadami i niską temperaturą czy silnym wiatrem
i spadającymi przedmiotami.
Pracodawca musi zapewnić pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni pomieszczenia do ogrzania się, które
muszą znajdować się w pobliżu miejsc pracy, dawać schronienie przed opadami atmosferycznymi i niską temperaturą.
W takich pomieszczeniach winna być zapewniona temperatura minimum 16ºC, a na każdego pracownika najliczniejszej zmiany musi przypadać co najmniej 0,1 m2 powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia tego pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m2. Jeśli ze względów technologicznych nie ma możliwości zapewnienia takiego pomieszczenia, to pracodawca jest obowiązany zorganizować w pobliżu miejsca wykonywania pracy odpowiednie urządzenia emitujące ciepło do ogrzania (źródło ciepła), zachowując przy tym wymagania ochrony przeciwpożarowej.
ODZIEŻ OCHRONNA
Praca na otwartej przestrzeni, zwłaszcza zimą, w nieogrzewanych pomieszczeniach lub np. w chłodniach wymaga
stosowania specjalnej odzieży ciepłochronnej. Pracodawca jest więc obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednią odzież ochronną i środki ochrony głowy, stóp i rąk.
Obowiązek zapewnienia pracownikom środków ochrony indywidualnej, a także odpowiedniej odzieży i butów roboczych, normuje dział X rozdziału IX Kodeksu pracy.
NAPOJE I POSIŁKI PROFILAKTYCZNE
Zgodnie z rozporządzeniem RM z 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów obowiązkiem pracodawcy
jest zapewnienie posiłków regeneracyjnych pracownikom wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1 500 kcal (6 280 kJ) u
mężczyzn i powyżej 1 000 kcal (4 187 kJ) u kobiet, gdy w pomieszczeniach ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10°C lub na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (tzn. od 1 listopada do 31 marca).
Stanowiska, na których należy wydawać ciepłe posiłki, ustala pracodawca, na podstawie przeprowadzonego pomiaru
wydatku energetycznego, w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub z przedstawicielami pracowników.
Poza tym pracodawca musi zapewnić gorące napoje pracownikom zatrudnionym przy pracach przy temperaturze
otoczenia poniżej 10°C.
ODŚNIEŻANIE DACHÓW
Przed przystąpieniem do odśnieżania dachu należy wygrodzić i oznaczyć strefę niebezpieczną przed spadającymi
masami usuwanego śniegu i lodu. Do pracy na wysokości można skierować wyłącznie pracowników posiadających
aktualne szkolenie bhp i orzeczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości. Pracownik wyznaczony do odśnieżania dachów powinien też odbyć instruktaż stanowiskowy i zostać poinformowany o ryzyku zawodowym tego rodzaju pracy. Prace na wysokości są pracami szczególnie niebezpiecznymi, dlatego pracodawca powinien zapewnić bezpośredni nadzór nad tymi pracami przez wyznaczone w tym celu osoby. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić, a pracownik stosować, właściwe środki ochrony przed upadkiem z wysokości. Praca na dachu, przy dużym mrozie lub niskiej temperaturze i silnym wietrze wymaga odpowiedniej odzieży ochronnej zapewniającej komfort cieplny, ochronę przed nadmiernym poceniem się i wilgocią, obuwa z podeszwą antypoślizgową, rękawic i kasku.
W przypadku niskich temperatur pracodawca powinien organizować pracę tak, by ograniczyć narażenie na zimno (np.
zastosować skrócony czas pracy czy rotację na stanowiskach pracy), wprowadzić dodatkowe przerwy, aby umożliwić pracownikom ogrzanie się. Skracanie norm czasu pracy i wprowadzanie dodatkowych przerw nie może powodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikom. Pracodawca powinien też dokonać oceny ryzyka zawodowego i zapewnić przeszkolenie pracowników w zakresie oznak chorób wyziębienia oraz udzielania pierwszej pomocy, a także monitorować pracowników pod kątem objawów choroby. Szczególna ochrona prawna obejmuje kobiety i młodocianych.
Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, stwarzają bezpośrednie zagrożenie
dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym
osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
TEMPERATURA W POMIESZCZENIACH PRACY
W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (do metod
pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą jednak niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają (np. praca w chłodniach). Zgodnie z rozporządzeniem MPiPS z 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom temperaturę w pomieszczeniach pracy wynoszącą minimum:
» 14º C – w pomieszczeniach, gdzie wykonywana jest praca fizyczna;
» 18º C – w pomieszczeniach, gdzie pracownicy wykonują lekką pracę fizyczną lub pracę biurową.
W każdym pomieszczeniu pracy, w którym nie można utrzymać ww. temperatury zgodnej z przepisami, należy zapewnić lokalne ogrzewanie (np. stosowanie grzejników).
Obowiązkiem pracodawcy jest też zabezpieczenie pomieszczeń pracy przed niekontrolowanym odpływem ciepła oraz przed napływem zimnego powietrza z zewnątrz. Gdy pomieszczenie pracy jest ogrzewane przez systemy klimatyzacji, należy pamiętać, iż doprowadzane tymi systemami powietrze musi być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Klimatyzacja bądź wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.
PRACA NA OTWARTEJ PRZESTRZENI
Obowiązkiem pracodawcy jest takie zorganizowanie stanowisk pracy znajdujących się poza pomieszczeniami, żeby
pracownicy byli chronieni przed warunkami atmosferycznymi, w tym opadami i niską temperaturą czy silnym wiatrem
i spadającymi przedmiotami.
Pracodawca musi zapewnić pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni pomieszczenia do ogrzania się, które
muszą znajdować się w pobliżu miejsc pracy, dawać schronienie przed opadami atmosferycznymi i niską temperaturą.
W takich pomieszczeniach winna być zapewniona temperatura minimum 16ºC, a na każdego pracownika najliczniejszej zmiany musi przypadać co najmniej 0,1 m2 powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia tego pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m2. Jeśli ze względów technologicznych nie ma możliwości zapewnienia takiego pomieszczenia, to pracodawca jest obowiązany zorganizować w pobliżu miejsca wykonywania pracy odpowiednie urządzenia emitujące ciepło do ogrzania (źródło ciepła), zachowując przy tym wymagania ochrony przeciwpożarowej.
ODZIEŻ OCHRONNA
Praca na otwartej przestrzeni, zwłaszcza zimą, w nieogrzewanych pomieszczeniach lub np. w chłodniach wymaga
stosowania specjalnej odzieży ciepłochronnej. Pracodawca jest więc obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednią odzież ochronną i środki ochrony głowy, stóp i rąk.
Obowiązek zapewnienia pracownikom środków ochrony indywidualnej, a także odpowiedniej odzieży i butów roboczych, normuje dział X rozdziału IX Kodeksu pracy.
NAPOJE I POSIŁKI PROFILAKTYCZNE
Zgodnie z rozporządzeniem RM z 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów obowiązkiem pracodawcy
jest zapewnienie posiłków regeneracyjnych pracownikom wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1 500 kcal (6 280 kJ) u
mężczyzn i powyżej 1 000 kcal (4 187 kJ) u kobiet, gdy w pomieszczeniach ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10°C lub na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (tzn. od 1 listopada do 31 marca).
Stanowiska, na których należy wydawać ciepłe posiłki, ustala pracodawca, na podstawie przeprowadzonego pomiaru
wydatku energetycznego, w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub z przedstawicielami pracowników.
Poza tym pracodawca musi zapewnić gorące napoje pracownikom zatrudnionym przy pracach przy temperaturze
otoczenia poniżej 10°C.
ODŚNIEŻANIE DACHÓW
Przed przystąpieniem do odśnieżania dachu należy wygrodzić i oznaczyć strefę niebezpieczną przed spadającymi
masami usuwanego śniegu i lodu. Do pracy na wysokości można skierować wyłącznie pracowników posiadających
aktualne szkolenie bhp i orzeczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości. Pracownik wyznaczony do odśnieżania dachów powinien też odbyć instruktaż stanowiskowy i zostać poinformowany o ryzyku zawodowym tego rodzaju pracy. Prace na wysokości są pracami szczególnie niebezpiecznymi, dlatego pracodawca powinien zapewnić bezpośredni nadzór nad tymi pracami przez wyznaczone w tym celu osoby. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić, a pracownik stosować, właściwe środki ochrony przed upadkiem z wysokości. Praca na dachu, przy dużym mrozie lub niskiej temperaturze i silnym wietrze wymaga odpowiedniej odzieży ochronnej zapewniającej komfort cieplny, ochronę przed nadmiernym poceniem się i wilgocią, obuwa z podeszwą antypoślizgową, rękawic i kasku.
