Wiadomości
Przedsiębiorca z prawami konsumenta
06 maja 2021
Od 1 stycznia 2021 r. kupujący przedsiębiorcy mogą korzystać z niektórych instytucji ochrony konsumenckiej.
KATEGORIE KUPUJĄCYCH
Obecnie polskie przepisy rozróżniają 4 główne kategorie kupujących:
» konsumenci, czyli osoby fizyczne dokonujące zwykłych zakupów;
» przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. nie pobierają rachunku lub faktury na dane firmowe przedsiębiorcy;
» osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG, zawierające umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nie działalności gospodarczej;
» przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością. Zakres ochrony konsumenckiej zależy od statusu kupującego. Jeśli jesteś konsumentem lub przedsiębiorcą, który dokonuje zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, czyli nie pobiera rachunku lub faktury na dane firmowe przedsiębiorcy, to przysługują ci wszystkie prawa konsumenckie – ta kategoria kupujących jest w polskim prawie objęta najszerszą ochroną prawną jako podmiot „słabszy", z założenia mniej profesjonalny. Przedsiębiorca, jako strona profesjonalna, nie skorzysta z większości narzędzi ochrony prawnej przewidzianych dla konsumentów.
Od początku 2021 r. przedsiębiorcy zarejestrowani w CEIDG w konkretnych przypadkach mogą korzystać ze zwiększonej ochrony ich praw, m.in.:
» umowy zawierane z nimi przez sprzedających nie mogą zawierać klauzul niedozwolonych,
» skorzystają z szerszej ochrony z tytułu rękojmi,
» mogą odstąpić od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy w ciągu 14 dni.
KLAUZULE NIEDOZWOLONE
Umowy zawierane z konsumentami nie mogą zawierać postanowień, które w rażący sposób naruszają ich interesy
lub są niezgodne z dobrymi obyczajami. Jeśli tego rodzaju postanowienia znajdują się w umowie, to nie wiążą konsumenta. Kodeks cywilny zawiera przykładową listę niedozwolonych postanowień, których nie można zamieszczać w umowie z konsumentami bez indywidualnego uzgodnienia. Rejestr niedozwolonych klauzulprowadzi UOKiK. Pojawienie się w umowie którejś z nich automatycznie skutkuje tym, że są one niewiążące dla konsumenta.
Od 1 stycznia br. te zasady mają zastosowanie do osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność
gospodarczą, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że nie posiada ona dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez niego działalności gospodarczej. Klauzule niedozwolone i zakaz ich stosowania nie dotyczą umów zawieranych między przedsiębiorcami, którzy kupują na potrzeby prowadzonej działalności.
GWARANCJA I RĘKOJMIA DLA PRZEDSIĘBIORCY
Prawo przewiduje 2 instrumenty ochrony uprawnień przysługujących każdemu kupującemu, gdy zakupiona rzecz czy usługa ma jakieś wady. Są to gwarancja jakości oraz rękojmia za wady (prawne i fizyczne). Rękojmia przysługuje z mocy prawa, a gwarancja wynika z umieszczenia w umowie sprzedaży dodatkowego zastrzeżenia – jest dobrowolna. Przedsiębiorca ma prawo zgłosić wadę sprzedającemu, czyli skorzystać z rękojmi, jeśli wada zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat od wydania rzeczy. W przypadku nieruchomości to prawo dotyczy wad stwierdzonych przed upływem 5 lat. Jest to odpowiedzialność powstająca z mocy prawa w przypadku wystąpienia wady fizycznej, tj. niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W tej sytuacji przedsiębiorcy przysługują wobec
sprzedającego:
» prawo żądania obniżenia ceny – w proporcji, w jakiej wartość rzeczy wadliwej pozostaje w stosunku do wartości rzeczy niewadliwej;
» prawo odstąpienia od umowy – skutkujące obowiązkiem zwrotu wzajemnie spełnionych świadczeń
– uprawnienie to przysługuje jedynie w sytuacji, w której wada rzeczy jest istotna, czyli uniemożliwiająca korzystanie z niej w sposób zgodny z jej przeznaczeniem i właściwościami;
» żądanie naprawy;
» żądanie wymiany na rzecz wolną od wad.
Od 1 stycznia br. także w przypadku przedsiębiorców,którzy są osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobową
działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że nie posiada ona dla takiej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej:
» sprzedawca ma obowiązek rozpatrzenia reklamacji z tytułu rękojmi w terminie 14 dni kalendarzowych od jej złożenia;
» obowiązuje domniemanie, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili wydania towaru kupującemu, jeśli została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy. Nie musi on więc udowadniać istnienia wady i nie traci uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie zakupu i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeśli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.
PRAWO ODSTĄPIENIA OD UMOWY
Konsument, który zawarł umowę na odległość (np. przez internet czy telefonicznie) lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. na targach czy wystawach), ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. To tzw. prawo do namysłu. Od 1 stycznia br. to prawo przysługuje także osobom fizycznym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, które zawrą umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy będzie wynikało, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego.
Pozostali przedsiębiorcy, prowadzący swoją działalność np. w postaci spółki z o.o., nie mogą korzystać z tego uprawnienia.
Obecnie polskie przepisy rozróżniają 4 główne kategorie kupujących:
» konsumenci, czyli osoby fizyczne dokonujące zwykłych zakupów;
» przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. nie pobierają rachunku lub faktury na dane firmowe przedsiębiorcy;
» osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG, zawierające umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nie działalności gospodarczej;
» przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością. Zakres ochrony konsumenckiej zależy od statusu kupującego. Jeśli jesteś konsumentem lub przedsiębiorcą, który dokonuje zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, czyli nie pobiera rachunku lub faktury na dane firmowe przedsiębiorcy, to przysługują ci wszystkie prawa konsumenckie – ta kategoria kupujących jest w polskim prawie objęta najszerszą ochroną prawną jako podmiot „słabszy", z założenia mniej profesjonalny. Przedsiębiorca, jako strona profesjonalna, nie skorzysta z większości narzędzi ochrony prawnej przewidzianych dla konsumentów.
Od początku 2021 r. przedsiębiorcy zarejestrowani w CEIDG w konkretnych przypadkach mogą korzystać ze zwiększonej ochrony ich praw, m.in.:
» umowy zawierane z nimi przez sprzedających nie mogą zawierać klauzul niedozwolonych,
» skorzystają z szerszej ochrony z tytułu rękojmi,
» mogą odstąpić od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy w ciągu 14 dni.
KLAUZULE NIEDOZWOLONE
Umowy zawierane z konsumentami nie mogą zawierać postanowień, które w rażący sposób naruszają ich interesy
lub są niezgodne z dobrymi obyczajami. Jeśli tego rodzaju postanowienia znajdują się w umowie, to nie wiążą konsumenta. Kodeks cywilny zawiera przykładową listę niedozwolonych postanowień, których nie można zamieszczać w umowie z konsumentami bez indywidualnego uzgodnienia. Rejestr niedozwolonych klauzulprowadzi UOKiK. Pojawienie się w umowie którejś z nich automatycznie skutkuje tym, że są one niewiążące dla konsumenta.
Od 1 stycznia br. te zasady mają zastosowanie do osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność
gospodarczą, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że nie posiada ona dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez niego działalności gospodarczej. Klauzule niedozwolone i zakaz ich stosowania nie dotyczą umów zawieranych między przedsiębiorcami, którzy kupują na potrzeby prowadzonej działalności.
GWARANCJA I RĘKOJMIA DLA PRZEDSIĘBIORCY
Prawo przewiduje 2 instrumenty ochrony uprawnień przysługujących każdemu kupującemu, gdy zakupiona rzecz czy usługa ma jakieś wady. Są to gwarancja jakości oraz rękojmia za wady (prawne i fizyczne). Rękojmia przysługuje z mocy prawa, a gwarancja wynika z umieszczenia w umowie sprzedaży dodatkowego zastrzeżenia – jest dobrowolna. Przedsiębiorca ma prawo zgłosić wadę sprzedającemu, czyli skorzystać z rękojmi, jeśli wada zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat od wydania rzeczy. W przypadku nieruchomości to prawo dotyczy wad stwierdzonych przed upływem 5 lat. Jest to odpowiedzialność powstająca z mocy prawa w przypadku wystąpienia wady fizycznej, tj. niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W tej sytuacji przedsiębiorcy przysługują wobec
sprzedającego:
» prawo żądania obniżenia ceny – w proporcji, w jakiej wartość rzeczy wadliwej pozostaje w stosunku do wartości rzeczy niewadliwej;
» prawo odstąpienia od umowy – skutkujące obowiązkiem zwrotu wzajemnie spełnionych świadczeń
– uprawnienie to przysługuje jedynie w sytuacji, w której wada rzeczy jest istotna, czyli uniemożliwiająca korzystanie z niej w sposób zgodny z jej przeznaczeniem i właściwościami;
» żądanie naprawy;
» żądanie wymiany na rzecz wolną od wad.
Od 1 stycznia br. także w przypadku przedsiębiorców,którzy są osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobową
działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że nie posiada ona dla takiej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej:
» sprzedawca ma obowiązek rozpatrzenia reklamacji z tytułu rękojmi w terminie 14 dni kalendarzowych od jej złożenia;
» obowiązuje domniemanie, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili wydania towaru kupującemu, jeśli została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy. Nie musi on więc udowadniać istnienia wady i nie traci uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie zakupu i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeśli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.
PRAWO ODSTĄPIENIA OD UMOWY
Konsument, który zawarł umowę na odległość (np. przez internet czy telefonicznie) lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. na targach czy wystawach), ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. To tzw. prawo do namysłu. Od 1 stycznia br. to prawo przysługuje także osobom fizycznym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, które zawrą umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy będzie wynikało, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego.
Pozostali przedsiębiorcy, prowadzący swoją działalność np. w postaci spółki z o.o., nie mogą korzystać z tego uprawnienia.
