Wiadomości
Terminy zapłaty w transakcjach handlowych
13 marca 2024
Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych zobowiązuje przedsiębiorców do dokonywania płatności w terminie.
TERMINY ZAPŁATY W TRANSAKCJACH MIĘDZY PRZEDSIĘBIORCAMI
W transakcjach między przedsiębiorcami prywatnymi termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której strony w umowie wyraźnie ustaliły inny termin i ustalenie dłuższego terminu nie jest wobec wierzyciela rażąco nieuczciwe, a wierzycielem nie jest mikroprzedsiębiorca, mały albo średni przedsiębiorca (MŚP) w stosunku do dłużnika będącego dużym przedsiębiorcą.
Obowiązek składania sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych mają podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym, który zakończył
się w roku kalendarzowym poprzedzającym rok podania indywidualnych danych podatników do publicznej wiadomości, przekroczyła równowartość 50 mln euro, którzy znaleźli się w zestawieniu opublikowanym przez ministra finansów (oprócz podatkowych grup kapitałowych) – ministrowi ds. gospodarki drogą elektroniczną w terminie do 30 kwietnia roku bezpośrednio następującego po roku, w którym ich indywidualne dane zostały podane do publicznej wiadomości. Sprawozdania nie muszą składać podmioty publiczne będące podmiotami leczniczymi oraz podmioty lecznicze w formie spółek kapitałowych utworzone i prowadzone przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
TERMINY ZAPŁATY, GDY DŁUŻNIKIEM JEST PODMIOT PUBLICZNY
Termin zapłaty w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, nie może przekraczać 30 dni. Gdy zaś dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym - termin nie może przekraczać 60 dni. Jeśli strony
ustalą harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, ww. terminy stosuje się do zapłaty każdej
części.
ODSETKI ZA OPÓŹNIENIE W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH
Wierzyciel może domagać się odsetek, gdy spełnił swoje świadczenie (dostarczył towar, wykonał usługę) i nie otrzymał należnej mu zapłaty w terminie. W transakcjach handlowych wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie płatności. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od początku 2024 r. do 30 czerwca 2024 r. wynosi:
» 13,75% w stosunku rocznym (stopa referencyjna NBP + 8 punktów procentowych) – w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym;
» 15,75% w stosunku rocznym (stopa referencyjna NBP + 10 punktów procentowych) – w przypadku transakcji
handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym.
W transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, strony nie mają możliwości ustalenia odsetek na
poziomie wyższym niż przewiduje ustawa.
ODSETKI ZA PRZEDŁUŻONY TERMIN PŁATNOŚCI
Jeśli strony transakcji handlowej, z wyłączeniem podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym, przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel, niebędący dużym przedsiębiorcą, może żądać (zwykłych) odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.
Poza tym wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach
handlowych po upływie ustawowo ograniczonych terminów zapłaty, tj.:
» 60 dni – gdy dłużnikiem jest publiczny podmiot leczniczy albo jeżeli dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi jest duży przedsiębiorca w stosunku do MŚP,
» 30 dni – gdy dłużnikiem jest publiczny podmiot nieleczniczy - od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
Jeśli strony transakcji handlowej nie określiły w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują
odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty. Gdy strony transakcji handlowej przewidziały w umowie zbadanie towaru lub usługi celem potwierdzenia zgodności towaru czy usługi z umową, termin ten liczony jest od dnia zakończenia badania.
DOCHODZENIE NALEŻNOŚCI
Wierzyciel ma prawo do naliczenia rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. To ryczałtowa kwota równowartości:
» 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 zł;
» 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 zł, ale niższa niż 50 000 zł;
» 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 zł.
W celu dochodzenia rekompensaty, wierzyciel nie musi wykazywać, że poniósł faktycznie jakiekolwiek koszty dochodzenia należności. Uprawnienie do naliczenia rekompensaty istnieje od momentu, gdy wymagalne staną się odsetki za opóźnienie w płatnościach, bez konieczności odrębnego wezwania do zapłaty rekompensaty. Roszczenie o rekompensatę za koszty odzyskiwania należności nie może być zbyte. Uprawnienie do rekompensaty przysługuje – co do zasady – od transakcji handlowej (umowy której stronami są przedsiębiorcy). Jeśli strony w umowie ustalą, że świadczenie pieniężne będzie spełniane częściami, uprawnienie do rekompensaty przysługuje w stosunku do każdej niezapłaconej części.
Jeśli koszty odzyskania należności przekroczą kwotę stałej rekompensaty, wierzyciel ma możliwość uzyskania na drodze sądowej zwrotu wydatków (w uzasadnionej wysokości), jakie poniósł w związku z próbą odzyskania należności, a które przewyższyły wysokość rekompensaty.
Dochodzenie roszczeń wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu
nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych możliwe jest w postępowaniu nakazowym, które ma charakter
uproszczony i przyspieszony w stosunku do zwykłego postępowania sądowego.
TERMINY ZAPŁATY W TRANSAKCJACH MIĘDZY PRZEDSIĘBIORCAMI
W transakcjach między przedsiębiorcami prywatnymi termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której strony w umowie wyraźnie ustaliły inny termin i ustalenie dłuższego terminu nie jest wobec wierzyciela rażąco nieuczciwe, a wierzycielem nie jest mikroprzedsiębiorca, mały albo średni przedsiębiorca (MŚP) w stosunku do dłużnika będącego dużym przedsiębiorcą.
Obowiązek składania sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych mają podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym, który zakończył
się w roku kalendarzowym poprzedzającym rok podania indywidualnych danych podatników do publicznej wiadomości, przekroczyła równowartość 50 mln euro, którzy znaleźli się w zestawieniu opublikowanym przez ministra finansów (oprócz podatkowych grup kapitałowych) – ministrowi ds. gospodarki drogą elektroniczną w terminie do 30 kwietnia roku bezpośrednio następującego po roku, w którym ich indywidualne dane zostały podane do publicznej wiadomości. Sprawozdania nie muszą składać podmioty publiczne będące podmiotami leczniczymi oraz podmioty lecznicze w formie spółek kapitałowych utworzone i prowadzone przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
TERMINY ZAPŁATY, GDY DŁUŻNIKIEM JEST PODMIOT PUBLICZNY
Termin zapłaty w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, nie może przekraczać 30 dni. Gdy zaś dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym - termin nie może przekraczać 60 dni. Jeśli strony
ustalą harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, ww. terminy stosuje się do zapłaty każdej
części.
ODSETKI ZA OPÓŹNIENIE W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH
Wierzyciel może domagać się odsetek, gdy spełnił swoje świadczenie (dostarczył towar, wykonał usługę) i nie otrzymał należnej mu zapłaty w terminie. W transakcjach handlowych wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie płatności. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od początku 2024 r. do 30 czerwca 2024 r. wynosi:
» 13,75% w stosunku rocznym (stopa referencyjna NBP + 8 punktów procentowych) – w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym;
» 15,75% w stosunku rocznym (stopa referencyjna NBP + 10 punktów procentowych) – w przypadku transakcji
handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym.
W transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, strony nie mają możliwości ustalenia odsetek na
poziomie wyższym niż przewiduje ustawa.
ODSETKI ZA PRZEDŁUŻONY TERMIN PŁATNOŚCI
Jeśli strony transakcji handlowej, z wyłączeniem podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym, przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel, niebędący dużym przedsiębiorcą, może żądać (zwykłych) odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.
Poza tym wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach
handlowych po upływie ustawowo ograniczonych terminów zapłaty, tj.:
» 60 dni – gdy dłużnikiem jest publiczny podmiot leczniczy albo jeżeli dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi jest duży przedsiębiorca w stosunku do MŚP,
» 30 dni – gdy dłużnikiem jest publiczny podmiot nieleczniczy - od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
Jeśli strony transakcji handlowej nie określiły w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują
odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty. Gdy strony transakcji handlowej przewidziały w umowie zbadanie towaru lub usługi celem potwierdzenia zgodności towaru czy usługi z umową, termin ten liczony jest od dnia zakończenia badania.
DOCHODZENIE NALEŻNOŚCI
Wierzyciel ma prawo do naliczenia rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. To ryczałtowa kwota równowartości:
» 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 zł;
» 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 zł, ale niższa niż 50 000 zł;
» 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 zł.
W celu dochodzenia rekompensaty, wierzyciel nie musi wykazywać, że poniósł faktycznie jakiekolwiek koszty dochodzenia należności. Uprawnienie do naliczenia rekompensaty istnieje od momentu, gdy wymagalne staną się odsetki za opóźnienie w płatnościach, bez konieczności odrębnego wezwania do zapłaty rekompensaty. Roszczenie o rekompensatę za koszty odzyskiwania należności nie może być zbyte. Uprawnienie do rekompensaty przysługuje – co do zasady – od transakcji handlowej (umowy której stronami są przedsiębiorcy). Jeśli strony w umowie ustalą, że świadczenie pieniężne będzie spełniane częściami, uprawnienie do rekompensaty przysługuje w stosunku do każdej niezapłaconej części.
Jeśli koszty odzyskania należności przekroczą kwotę stałej rekompensaty, wierzyciel ma możliwość uzyskania na drodze sądowej zwrotu wydatków (w uzasadnionej wysokości), jakie poniósł w związku z próbą odzyskania należności, a które przewyższyły wysokość rekompensaty.
Dochodzenie roszczeń wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu
nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych możliwe jest w postępowaniu nakazowym, które ma charakter
uproszczony i przyspieszony w stosunku do zwykłego postępowania sądowego.
